Dit jaar wordt het Prinsjesdagontbijt voor de 29ste keer gehouden. Een waardevolle traditie voorafgaand aan Prinsjesdag. In oorsprong een morning prayer om stil te staan bij het nieuwe parlementaire jaar en de Eeuwige om een zegen te vragen over de grote verantwoordelijkheid van hen die ons land besturen. Een goed moment om samen stil te staan en na te denken over de grote vraagstukken die ons als samenleving bezig houden en die wijsheid van onze regering vragen. Een moment voor mensen die ‘een spa dieper graven’ bij het vinden van antwoorden op de grote vragen van deze tijd. Een moment voor mensen met een
verhaal en de bereidheid om naast de zichtbare en soms eendimensionale waarheid ook te blijven zoeken naar de waarheid achter de zichtbare realiteit en zich daardoor op nieuwe gedachten en sporen te laten zetten. Kortom: mensen die er in deze tijd nog ‘in geloven’ en daar werk van willen maken.
Dit jaar staat het thema ‘Grenzeloosheid’ centraal. In een wereld waarin fysieke grenzen lijken te vervagen en wij wereldburgers worden genoemd, neemt tegelijkertijd het verlangen naar de ‘dorpsgeest’ navenant toe. Waar hoor ik bij? Waaraan ontleen ik mijn identiteit? Welke waarden zijn daarbij belangrijk en wat betekent dat voor mijn omgang met die ander? Is vrijheid onbegrensd, of kent vrijheid ook grenzen en hoe definiëren wij die dan? Op welke wijze spreken wij elkaar aan op morele grenzen die in het geding zijn. Bestaan er naast juridische grenzen en kaders ook nog morele grenzen en hoe worden die bepaald en onderhouden? Over dit thema gaat het in het komende Prinsjesdagontbijt. Twee uitstekende deskundigen zijn bereid om ons op dit thema in te leiden. Prof. Mechteld Jansen, rector van de PThU en Prof. Erik Borgman, hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg zijn de sprekers tijdens dit ontbijt. Zelf zal ik in een column het thema inleiden.
Jaap Smit
Voorzitter stichting SBI-Prinsjesdagontbijt
Het thema voor 2018 is: Grenzeloosheid
De volgende drie sprekers houden een reflectie op dit thema:
Mechteld Jansen: Die griezelige grenzeloosheid!
Uit angst voor grenzeloosheid roepen we om steeds meer veiligheid in regels en controle op regels en toezicht op de mensen die de regels controleren. Dat houdt nergens op; het leidt tot grenzeloze schijnveiligheid. Laten we het daarom hebben over heiligheid van grenzen in plaats van veiligheid. Heiligheid is ook een heel griezelige categorie: het is spelen met vuur tussen anarchie en fundamentalisme. Maar wellicht helpt het ons opnieuw te leren omgaan met grenzen en samen grenzen te stellen. Misschien helpt het ons zonder geweld grenzen te overschrijden. Dat geldt voor individuen en maatschappelijke groeperingen. Laten we afsteken bij grensverkenningen en grensmarkeringen: waar zijn grenzen heilig en waar zijn ze alleen maar veilig? Wie bepaalt de grenzen en wie bewaakt ze? Waar stopt ‘mijn’ en begint ‘dijn’? Waar is de ‘joods-christelijke’ traditie alleen maar een afgrenzing en waar is zij een uitnodiging?
Mechteld Jansen is rector van de Protestantse Theologische Universiteit Amsterdam & Groningen. Als hoogleraar missiologie verstaat zij haar vak als: theologische begeleiding bij grensoverschrijding.
Erik Borgman: Geen grenzen, maar ware vrijheid
Wij roepen tegenwoordig vaak om grenzen, maar willen we ze ook echt? Geen grenzen die wij opleggen en dus ook weer ongedaan kunnen maken, maar grenzen die ons onontkoombaar gesteld worden. Willen wij respecteren dat het streven naar veiligheid een grens heeft, of het streven naar gezondheid, of het streven naar productiviteit? Of blijven wij eindeloze vooruitgang preken? Eerbiedigen wij de grens die artikel 1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens stelt, dat zegt dat alle mensen vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren worden, begiftigd zijn met verstand en geweten, en in een geest van ‘broederschap’ bejegend dienen te worden? Het suggereert dat wij gasten zijn van elkaar en dat wij de ruimte voor onze vrijheid van elkaar ontvangen. Alleen wie dient is waarachtig vrij, stelt de christelijke traditie. Kunnen en willen wij daar ons samenleven op bouwen?
Erik Borgman is lekendominicaan en hoogleraar Publieke Theologie aan Tilburg University.
PDO voorzitter en commissaris van de koning Jaap Smit verzorgt een introductie op het thema.
Het geheel wordt muzikaal opgeluisterd door talentvolle jong musici van het Prinses Christina Concours: Maxim Heijmerink (piano) en Mayte Levenbach (viool).